سبک معماری اسلامی یکی از مشهورترین سبک‌های معماری در جهان است. از مساجد و آرامگاه‌ها تا حمام‌ها، کاخ‌ها، و قلعه‌ها، این سبک معماری وسیعا در ایران و سراسر جهان واقع است. مهندسین خانه طلایی با سالها تجربه در زمینه معماری ساختمان و دکوراسیون داخلی بناهای مسکونی و اداری و همچنین بازسازی ساختمان های قدیمی در حال فعالیت می باشد.

در اینجا این سوال پیش می آید که معماری اسلامی چیست؟

سبک معماری اسلامی، به عنوان یک سبک معماری که تحت تأثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفته است، شامل طیف گسترده‌ای از سبک‌های مذهبی است. این سبک، اولین هنر است که خود را با مفاهیم اسلامی هماهنگ کرده و به همین دلیل از سوی جوامع مسلمان حمایت قابل توجهی دریافت کرده است.

تعریف کلی معماری اسلامی

“معماری اسلامی” به سبکی از معماری اشاره دارد که در قرن ۷ به عنوان تجلی فیزیکی اصول اسلام توسط حضرت محمد (ص) یا پیروان ایشان ایجاد شده است. این سبک معماری به سنت‌هایی که تا امروز ادامه دارند بستگی دارد و بناهای بیشتری که با سبک معماری اسلامی مرتبط هستند، مانند مساجد یا عبادتگاه‌های مسلمانان، هستند.

این معماری شامل ساختمان‌های سکولار و مذهبی است که از مساجد بزرگ، قلعه‌ها، قصرها، مقبره‌ها و ساختمان‌های عمومی مانند مدارس، تا سازه‌های کوچکتر از جمله چشمه‌ها، حمام‌های عمومی و سازه‌های خانگی شامل می‌شود.

تاریخچه سبک معماری اسلامی

از قرن هفتم میلادی به بعد، سبک معماری اسلامی به طور گسترده‌ای در جهان اسلام پراکنده شد. این سبک معماری شامل همچنین معماری‌های سکولار و مذهبی از دوران اولین روزهای اسلام تا به امروز است. در آغاز، معماری اسلامی تحت تأثیر معماری‌های متنوعی مانند معماری رومی، بیزانسی، ایرانی و بین‌النهرینی بود که در آن زمان مسلمانان در قرن هفتم و هشتم از نتایج فتح‌های خود بهره می‌بردند.

در ایران، سبک معماری اسلامی از خراسان الهام گرفت و امروز نیز می‌توانیم بناهای زیادی با این سبک معماری در خراسان ببینیم. تاریخچه معماری اسلامی در ایران به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد و در این کشور جایگاه ویژه‌ای دارد. مسجد، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های این نوع معماری و طراحی داخلی خاص در ایران، قابل ذکر است.

ویژگی های سبک معماری اسلامی

معماری اسلامی به خاطر آمیزه شدن با رنگ‌های درخشان، الگوهای غنی، و طرح‌های متقارن به شناخته می‌شود. سبک معماری اسلامی از اصول هندسی و هنرهای ابداعی الهام گرفته است. مناره‌های آجری یا برج مانند که دارای پنجره‌های کوچک و پله‌های محصور است، یکی از قدیمی‌ترین عناصر این معماری است و در تمامی مساجد یافت می‌شود.

ویژگی‌های بیرونی ازمعماری اسلامی شامل ایوان‌های بزرگ است ،که به شکل فضاهای ورودی و خروجی ساخته می‌شوند و از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری می‌کنند. این بناها از عناصر دیگری نیز تشکیل شده‌اند که جزو سبک معماری اسلامی محسوب می‌شوند، مانند گنبدها. یکی از معروف‌ترین مثال‌های استفاده از گنبد در این معماری، زیارتگاه قرن هفتم در اورشلیم است. این بعنوان نخستین بنا اسلامی است که از این عنصر معماری برای زیبایی و نمایش قدرت استفاده کرده است.

یکی از مواد پرکاربرد در این نوع معماری، کاشی می‌باشد. این کاشی‌ها بیشتر با رنگ‌های سبز، آبی و سفید تزئین شده‌اند که باعث آرامش و سکون بینایی در انسان می‌شود. طرح‌های گلی بیشترین استفاده را در زیباسازی کاشی‌ها دارند. علاوه بر این، می‌توان طرح‌های گلدار را در دیوارها و سقف بناهای اسلامی نیز مشاهده نمود.

مصالح استفاده شده در بناهای اسلامی عبارتند از آجر، گچ، خشت، سنگ، چوب، و شیشه. یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی معماری اسلامی، طاق است که در ورودی و فضای داخلی آشکار است. شکل رایج‌تر طاق، طاق نعل اسبی است که قوس آن از شکل نیم دایره فراتر می‌رود. یک عنصر غیرمعمول دیگر از معماری اسلامی، توجه به جزئیات زینتی است که در نمای بیرونی و فضای داخلی بنا مشاهده می‌شود. خطوط زیبا، ازجنس سنگ‌های دلفین و آجربندی‌های زیبا از مواردی هستند که بی‌نظیر تزئینات این معماری را تشکیل می‌دهند.

معماران مشهور سبک معماری اسلامی

از آنجایی که معماران ایرانی اغلب افرادی فروتن بودند، از نوشتن نام خود بر روی بناهای خودداری می‌کردند، این موضوع سبب شد که نام معمار یا استاد کار برخی از بناهای اسلامی در ایران مشخص نباشد. یکی از معماران مشهور در سبک معماری اسلامی، معمار سینان است. او در خدمت سلاطین بزرگی مانند سلطان سلیمان، سلیم دوم و مراد سوم بوده است. معمار سینان، مسئولیت ساخت بیش از ۳۰۰ سازه از جمله مدارس را بر عهده داشت. یکی از آثار برجسته‌اش، مسجد شاهزاده در استانبول است.

معرفی ۳ بنای مهم که با سبک معماری اسلامی ساخته شده است:

1- تاج محل در هند

یکی از شاهکارهای معماری اسلامی، تاج محل در هند است که در واقع یک آرامگاه است. این آرامگاه به نام “ممتاز محل” شناخته می‌شود و همسر سوم و محبوب شاه جهان، امپراطور مغول بود. شاه جهان در حین زایمان فرزند چهاردهم خود به دنیا آمد و پس از آن دار فانی را وداع گفت.

پس از مرگ همسر محبوب خود، شاه جهان به دلیل اندوه عمیقی که احساس می‌کرد، دستور داد تا آرامگاهی باشکوه به یادبود ممتاز در جنوب رود یمونا ساخته شود. ساخت این بنا زیبا و کار آفرین نزدیک به ۲۰ سال به طول انجامید. امروزه، تاج محل، که بیشتر از هر سازه دیگری به بسیاری به خاطر زیبایی و بزرگی آن معروف است، به عنوان یکی از نمونه‌های بارز سبک معماری اسلامی شناخته می‌شود. تاج محل آثار هنری فراوانی در خود جای داده است و با مسجد الاقصی به عنوان رقیب در معروفیت رقابت کرده است.

این شاهکار مهندسی به دلیل ابعاد عظیم خود (بلندترین قسمت گنبد مرکزی آین آرامگاه در ارتفاع ۷۳ متر از سطح زمین قرار دارد) و همچنین به دلیل معماری برجسته و منحصر به فرد خود، که ترکیبی از عناصر معماری اسلامی، هندی و ایرانی است، از مثال‌های برجسته و معروف شناخته می‌شود.

2- مسجد جامع اصفهان

اصفهان، شهری پر از لطافت‌های معماری اسلامی است؛ و در قلب این شهر، یکی از آثار برجسته این معماری، مسجد جامع اصفهان، درخشان است. تاریخچه این مسجد به قرن ۸ میلادی برمی‌گردد، اما در حال حاضر، قدیمی‌ترین بخش باقی‌مانده از این پروژه معماری، دو گنبد است که در زمان حکومت سلجوقیان در قرن ۱۱ ساخته شده است.

در اوایل قرن ۱۲ام، یک مسجد در اطراف یک حیاط مستطیل با سبک معماری اسلامی بازسازی شد که به وسیله ایوان‌ها به هم متصل بودند. این طراحی با چهار ایوان اولین بار در این مسجد مشاهده شد و سپس به عنوان اساس معماری مساجد در ایران تبدیل شد.

3- قبه الصخره

قبه الصخره، مهم‌ترین ‌اثر معماری اسلامی بعد از مسجد الاقصی در بیت المقدس است. اغلب مردم این سازه و گنبد آن را با مسجد الاقصی اشتباه می‌گیرند. قبه صخره، قدیمی‌ترین بنای تاریخی مسلمانان است و یکی از مشهورترین‌ها. این پروژه معماری در سال ۶۹۱-۶۹۲ ساخته شده است؛ حدود ۵۵ سال بعد از اینکه اعراب بیت المقدس را فتح کردند.

این ساختمان که یکی از شاخص‌های برجسته معماری اسلامی است، در اصل از معماری بیزانس الهام گرفته است، اما به ویژگی‌ها و خصایص خود نیز افزوده است. این خصایص و ویژگی‌ها بعدها به عنوان اصول معماری اسلامی شناخته شده‌اند. از این‌رو این سازه جزئی از تاریخ و هنر اسلامی تلقی می‌شود.

قبه الصخره از گنبد چوبی طلاکاری شده‌ای ساخته شده که بر روی یک سازه‌ی هشت ضلعی نصب شده. در داخل این ساختمان، که به سبک معماری اسلامی طراحی شده، یک سنگ بزرگ قرار دارد که برای مسلمانان و یهودیان محترم است. در آیین یهودی گفته می‌شود که این سنگ مکانی است که حضرت ابراهیم قصد قربانی کردن پسر خود را در آنجا داشته است؛ و در دین اسلام، از این سنگ به عنوان مکانی یاد می‌شود که حضرت محمد از آن به معراج رفته است. ورودی این ساختمان با استفاده از سنگ مرمر، موزائیک و پلاک‌های فلزی زینت‌ شده است.

سخن آخر

سبک معماری اسلامی یک سبک از معماری است که با زیبایی و جلوه خاص خود، نه تنها خاورمیانه، بلکه سایر نقاط جهان را نیز به ویژگی‌های خاص خود مجذوب کرده است. معماران بسیاری از پویایی این سبک معماری بهره بردند و با ترکیب آن با دیگر سبک‌های معماری، پروژه‌های معماری منحصر به فردی را خلق کردند. این پروژه‌ها به گونه‌ای برترین‌های معماری اسلامی و یکی از برترین‌های معماری جهان محسوب می‌شوند.

09123622765

09123622471